Suriçi Konakları-28 İstanbul’da tarihi yarımadanın Fener-Balat sahil boyunda yürüdüğünüz zaman gözünüze çarpacak bir kaç yapı olacaktır. Bu bölgede Osmanlı zamanında bilge ve alim Bulgarlar, Rumlar ikamet etmekteydi. Kendi kültür ve sosyal yaşamlarını yaşadıklarını binalara yansıtıyorlardı Bunların başında Patrikhane ve Demir Kilise gelir. Bulgar cemaatine ait olan Demir kilise sahilin dikkat çeken bir eseridir. Onu geçer geçmez Tur-i Sina Kilisesinin kalıntılarını görürsünüz. Bu kilisenin en önemli özelliği de giriş kapısı üzerinde Hz.Muhammed’in bu kiliseye eman verdiği el işareti simgesi vardır. 

Hemen biraz daha ilerlediğinizde de sizi bu yazının konusu olan taş bir konak karşılar. Bu konağın özgün haline dair çok net bilgiler bulunmasa da doğruluğuna dair kuvvetli deliller olan şu ihtimaller sıralanır. Fener ve çevresi Osmanlı döneminde aralarında Museviler de olmakla birlikte, genelde Rumların oturduğu bir bölge olmuş. Tarihte “Fenerliler” adıyla geçen bu semt sakinleri, eğitim ve kültür düzeyleri yüksek, yabancı dil bilen insanlardan oluşmaktadır.

Binanın Bizans döneminden kaldığına dair de rivayetler bulunmaktadır. 1989 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından restorasyonu desteklenen bina Kadın Eserleri Kütüphanesi olarak planlandı. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, kuruluş senedinde de belirtildiği gibi “Kadınların geçmişini iyi tanımak, bu bilgileri bugünün araştırmacılarına derli toplu bir şekilde sunmak ve bugünün yazılı belgelerini gelecek nesiller için saklamak” amacıyla 1990 yılında Jale Baysal, Aslı Davaz, Şirin Tekeli, Füsun Ertuğ ve Füsun Akatlı tarafından İstanbul, Fener’de kuruluyor. 

 

Meraklısına not:  Kadın Eserleri Kütüphanesi Türkiye’nin ilk ve tek kadın kütüphanesi olma özelliğini hala koruyor. 992’de Ulusal Mimarlık Ödülleri Yapı Dalı “Koruma-Yaşatma” Başarı Ödülü’nü kazanan yapı Mimar Cengiz Bektaş tarafından restore edildi.

Kaynak:

http://archiduk.blogspot.com/2017/05/fener-konaklar-kadn-eserleri.html 

Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi