Süleymaniye’de merhum Mimar Sinan’in muhteşem eserinin altına imzası gibi yerleştirdiği türbesinin tam karşısında bir bina vardır. Giriş kapısıyla dikkat çeken ve heybetli duvarlarıyla boylu boyunca Boğaz manzarasına hakim olan bir yapı yer alır. Elbette İstanbul sevdalıları, tarif ettiğim yerin İstanbul Müftülüğü ve İstanbul Üniversitesi Botanik Bahçesi alanı olduğunu anlarlar. Bu kampüsün içine girince sağda botanik bahçe binası solda da bir konak karşılar sizi.

Halen  İstanbul İl Müftülüğü binası olarak kullanılan konak ,  kampüsün içinde ayakta kalabilen ender yapılardan. Peki buranın tarihçesi neydi? Ne olarak kullanıldı? İşte detaylar:

Bu bölgenin eski adı “Ağa Kapısı” idi. Ağa Kapısı, Osmanlı Devleti’nin kudretli ordusu Yeniçerilerin başındaki komutanın ve bu orduyu yöneten kurumun binası idi. Ağa, o günkü ordunun başında bulunan en üst düzeydeki komutandı.  Yeniçeri ayaklanmasından sonra II. Mahmut  adını “Bab-ı Meşihat-Fetvahane” olarak değiştirdi ve Ağa Kapısı lafzını tamamen yasaklayarak Şeyhülislama tahsisinden sonra buraya Fetvahane denilmesini istedi.

Osmanlı reform asrının önemli gelişmelerinden birini yaşayan bu mekan; Süleymaniye Cami’nin kuzeyinde haliç ve boğaza nâzır inşa edilmiş adeta hünkar sarayı gibi çeşitli köşkleri, daire ve idare odaları, atölyeleri bulunan büyük bir kompleks hüviyetindeydi.  Şeyhülislamlık Kurumu kaldırılınca bina İstanbul Müftülüğüne geçti ve o günden beri bu amaçla kullanılmaktadır.

Halen Müftülük olarak kullanılan bina da, Şeyhülislam Dairesi’nin Fetvahane  Bölümü’dür.  Ağa Kapısı’nın tarihi 1622 (2. Osman) yıllarına gitse de pek çok kez yandı ve tekrar tekrar tamir gördü. En son 2. Mahmut dönemindeki halini aldı. (1816)

Meraklısına not: Bab-ı Meşihat’a vakti zamanında bağlanan Meclis-i Meşayih (Şeyhlerin Meclisi) reisliği en son Esad Erbili tarafından yapılmıştır. Meclis-i Meşayih;  Osmanlı döneminde tarikatların, kişilerin manevi tekamüllerini sağlayan ekollerin liderlerini kontrol eden ve bir araya getiren bir kurum niteliğindeydi.