Suriçi Konakları – 10
Cağaloğlu bugün oldugu olduğu gibi tarihte de entelektuelligin merkezi konumundaydi. Her bir konak pek çok entelektuelin mirasi olarak bugünlere ulaştı. Günümüzde kimisi sadece fotoğraflarda kalsa da bugün gördüğüm konak mahzun bir şekilde yıkılmayı bekliyor. Türk Ocağı yakınlarından ya da İstanbul Erkek Lisesi önünden geçenler bu konağı görmüşlerdir.

Pembe Konak, Kırmızı Konak veya Merkezi Umumi adıyla bilinen bu konak da Yanıksaraylar olarak bilinen bölgede yer alıyor. Bu konağın önemli üç dönemi vardır.

8 DİLLİ PAŞANIN KONAĞI

Konağın birinci dönemi: Konak eski Maarif Nazırlarından (Eğitim Bakanı) Münif Paşa tarafından yaptırılmıştır. Döneminin aydın ve kültürel birikimlerine sahip olan Münif Paşa üç defa Maarif Nazırlığı yapmıştır. Münif Paşa’nın toplam 8 lisan konuştuğu ve Voltaire, Rousseau, eski Yunan filozofları dahil bir çok felsefi, ilmi ve edebi tercümeler yaptığı bilinmektedir.  Çok yönlü bir aydın olan Paşa, üç kere Maarif Nazırı ve bir kere de Ticaret Nazırı olarak Sultan Abdülaziz ve Sultan Abdülhamit devirlerinde devlette önemli görevlerde bulunmuştur.  Münif Paşa 1910 yılında vefat etmiştir.

BİR DÖNEM PARTİ MERKEZI OLDU

Konağın ikinci dönemi:  1908’den itibaren İttihat ve Terakki Partisi’nin genel merkezi olarak kullanılmıştır. 1908-1918 arasında Osmanlı’nın fiilen yönetildiği yerdi.Ziya Gökalp, partinin yayınlarını buradan yönetiyordu. Keza Teşkilat-ı Mahsusa’nın adamları için de merkezdi burası. Mahmut Şevket Paşa’yı sadrazam yapan kanlı Babıali Baskını burada örgütlendi. Enver Paşa, beyaz bir at üzerinde, şatafatlı bir kortej eşliğinde hükümeti teslim almaya buradan uğurlandı. Sarıkamış bozgununun utancı da Çanakkale Savaşı’nın gururu da burada yaşandı. Balkan Savaşı da buradan yönetilmişti, Ermenilerin yurtlarından zorla göç ettirilmesine de burada karar verildi. Ve sonra büyük yenilgi geldi. Enver, Cemal ve Talat Paşa’ların yurtdışına kaçışından sonra konak, kısa süre için İttihat ve Terakki’nin devamı olan Teceddüt Fırkası’nın eline geçti ancak Hürriyet ve İtilaf Fırkası taraftarları tarafından kısa süre sonra basıldı; kasası ve arşivi talan edildi.

KIRMIZI KONAK OLARAK ANILIYORDU

Konağın üçüncü dönemi: Başlangıçta “Kırmızı Konak” adıyla bilinen yapı, boyalarının solmasından sonra “Pembe Konak” olarak anılır oldu. Cumhuriyet Gazetesi 50 yıl buradan yayın yaptı. Cumhuriyet Gazetesini kuran Yunus Nadi Abalıoğludur. Yunus Nadi, Abalızade Hacı Halil Efendi’nin oğlu olarak 1879 yılında Fethiye’de doğdu. Fethiye’deki ilk tahsilinin ardından gittiği Rodos’ta, sürgün hayatlarını geçirmekte olan Ahmet Mithat Efendi ve Ebüzziya Tevfik’in kurdukları Süleymaniye Medresesi’nde tahsilini sürdürdü. Medreseyi bitirdikten sonra İstanbul’a dönen Nadi, Galatasaray Lisesi ve Hukuk Mektebi’ne devam etti.

CUMHURIYET GAZETESINE EV SAHİPLİĞİ YAPTI

Milli mücadelenin sözcülüğü, 6 Nisan 1920’de yayına sokulan Anadolu Ajansı ve Anadolu’da Yeni Gün’ün yanı sıra Mustafa Kemal tarafından kurdurulan Hakimiyet-i Milliye gazetesi tarafından yapılıyordu. Cumhuriyet sonrası bu konak Yunus Nadi’ye tahsis edildi. Cumhuriyet Gazetesi burada kuruldu. Gazete, 1970’lerin ortasına kadar, Cağaloğlu’ndaki Türk Ocağı Caddesi üzerinde, İstanbul Erkek Lisesi’nin karşısındaki o Kırmızı Konak’ta çıkarıldı. Daha sonra konağın arkasında yaptırılan ve prefabrike izlenimi veren binaya geçildi. Cumhuriyet, şimdiki merkezi olan Şişli’ye taşınmadan önce, 2000’li yılların ortasına kadar da, Kırmızı Konağın avlusundaki bu binada yayımlandı. Bu yapı şimdi otel yapılmak için onarılacağı günü bekliyor.

Kaynak: http://www.tas istanbul.com/portfolio-view/cagaloglu-munif-pasa-konagi/