Dent. Dr. Bilal Alkan

Müslümanlar için kutsal bir ayın ötesinde verilen tüm nimetler için bir teşekkür ayı olan Ramazan’da İslam’ın beş temel esasından birisi olan Oruç ibadeti yerine getirilirken, hem genel sağlık hem de diş tedavisi için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunuyor. Bunların göz ardı edilmesi tedavinin aksamaya uğramasına veya yeterince iyi ve hassas bir hizmet verilememesine neden olabiliyor. Bu yazımızda ramazan ayında diş hekimleri açısından tedavi sürecinin nasıl olması gerektiği ve karşılaşılacak sorunlar hakkında derinlemesine bir bakış sunmayı hedefliyoruz.

Oruç hakkındaki gerçekler

Oruç aşağıda saydığımız kişiler haricinde herkes için yerine getirilmesi gereken ibadettir:
• Çocuklar, çok yaşlılar, hastalar ve akli durumu yerinde olmayanlar
• Adet durumundaki kadınlar, hamile veya emziren anneler(Bu durumdakiler daha sonra kaçırdıkları oruçları kaza etmelilerdir)
• Yolcular(isterlerse oruç tutmayı daha sonra gününe gün oruç tutabilirler)

Oruçlu iken, imsaktan iftara kadar yemek yemekten, sıvı şeyler tüketmekten, cinsel yakınlaşmadan kaçınırlar. Bunların yanında oruçlarına zarar verecek her türlü hareketten de kaçınırlar. Bu açıdan diş hekimlerinin hangi davranışların orucu bozup hangilerinin bozmadığını bilmeleri de faydalı olacaktır:

Orucu bozan şeyler:

1. Yemek yemek, sıvı şeyler içmek, sigara içmek
2. Bilerek kusmak
3. Adetin başlaması veya doğum sonrası kanama
4. Cinsel yakınlık veya cinsel beraberlik

Orucu bozmayan şeyler:

1. Duş almak. Eğer bilmeyerek su yutuldu ise bu orucu bozmaz.
2. Diş fırçası kullanmak(diş macunu ile) ve ağzı temizlemek
3. Kontakt lens kullanmak veya göz damlası kullanmak
4. Bilmeyerek bir şey yemek ve ya içmek. Fakat hatırladığı anda yiyip içmeyi bırakmalıdır.

Oruç hakkında görüşler

Bazı hastalar diş kliniklerinde yapılan tedavilerin orucu bozan etkilerinin olduğunu düşünmektedir. Bunlardan bazıları; lokal anestezi ve dikkatsizlik sonucu suyun yutulması olabilir. Hatta bazı hastalar kendi tükürüklerini bile yutmaktan çekinmekte, ağız içine diş fırçası gibi yabancı bir maddeyi bile sokmayı orucu bozan hareketlerden saymaktadırlar. Bunun sonucunda hastalar ramazan ayında ağız muayenesi ve tedavisini ertelemektedirler.
Bu gibi sebeplerden ötürü, diş hekimleri ortaya çıkabilecek sorunlar hakkında bilgili olmalı ve hastasını uygun şekilde bilgilendirebilmelidir.

Oruçlu iken hastaların yapmaktan kaçınacağı hareketler:

1. Ağız içi temizlik
a. Hasta: Diş fırçalamamak veya gargara yapmamak
b. Diş hekimi önerisi: Hastanıza yatmadan önce ve sahuru yaptıktan hemen sonra dişlerini fırçalamalarını önerin. Günde iki kere diş fırçalamak yeterlidir.

2. İlaç alımı
a. Hasta:
– Reçetede yazılan ilaçı oruçlu iken almamak
– Bütün ilaçları oruç saatleri dışında almak
– Bütün ilaçları bir anda almak
b. Diş hekimi önerisi:
– İlaçlar tekrar gözden geçirilebilir
– Dozaj gözden geçirilebilir
– İlaçların yanlış doz ve sürelerde alınmasının yaratacağı olumsuz etkiler anlatılmalı

3. Diş tedavisi sırasında
Diş tedavisi genel olarak orucu bozan bir şey değildir. Tedavinin içeriğinde “scaling, restoration veya extraction” bulunabilir. İslam hayatı zorlaştırmak için gelmiş bir din değildir ve her zaman inananların gerçek manada faydasını gözeten kurallardan ibarettir. Bununla birlikte, birtakım hastalar hassasiyetlerinden veya yanlış değerlendirmelerinden ötürü bazı hareketlerden kaçınabilirler. Böyle bir durumda, Diş hekimleri münakaşaya girmekten çok, hastaların isteklerini karşılayabilecek şekilde hareket etmelidirler(Tabi ki önce bu konu hakkında gerekli açıklamaları yapmalı ve yanlış anlamaların önüne geçmeye çalışmalıyız)

4. Kokan nefes ve Oruç
Oruçlu iken ağız aşırı şekilde kuruyabilir ve bu doğal olarak kötü kokan nefese yol açabilir. Dikkat edilmeyen ağız hijyeni ise bunu daha da artırır. Böyle bir durumda hastalara tavsiye edilecek sey, dişlerini fırçalamaya veya Diş ipi kullanmaya devam etmeleri olabilir. Aşırıya kaçılmamak şartı ile gargara yapılması da tavsiye edilebilir. Fakat alkol bazlı gargaralardan ağzı daha da kurutacağı için kaçınılması gerekir. Sahur vaktinde bol sıvı tüketilmesi veya meyve yenmesi gün içinde su dengesini sağlamak açısından faydalı olacaktır. Ayrıca kötü kokunun kaynağının çürük, enfeksiyon veya iltihaptan kaynaklabileceği unutulmamalı, öncelikle ağız muayenesi gerçekleştirilmelidir.

Sigara tiryakileri için Oruç bir fırsat

Sigara içen müslümanlar oruçlu iken sigara bağımlılıklarına karşı koyabiliyorlar. Uzmanların ve yetkililerin bu konudaki en önemli tavsiyesi şöyle: Orucu bu bağımlılıktan kurtulmak için bir fırsat olarak görün. Tüm dünyada ve Türkiye’de de bu kutsal ay bir fırsat olarak görülmeli, birçok insanın başardığı gibi, bu kötü alışkanlığa bu kutsal ayda son verebiliriz. Bu doğrultuda, Diş hekimleri de sigara içen hastalarına bu ayı fırsat olarak görmelerini anlatmalı ve onları bu konuda cesaretlendirmelidirler.