“Çocuğunuza dişin önemini hissettirin”
Psikiyatrist Dr. Nihat Kaya’dan çocuklar için yapılan diş tedavisi konusunda uyarılar
Röportaj: Dt. Mustafa Bilal Alkan
Panik atak konusunda yaptığı çalışmalarla ve konusuna hâkimiyetiyle tanınan Psikiyatrist, Dr. Nihat Kaya ile çocukların diş hekimi korkuları üzerine kısa bir söyleşi yaptık. Özellikle anne ve babalara dönük çok önemli tavsiyelerde bulundu. İşte sohbetimizin detayları:
Çocuklarını diş hekimine götürdükten sonra size psikolojik destek için müracaat eden aileler oluyor mu?
Çok az olmakla beraber, müracatlar oluyor. Önceden, yapılacak işlemlerle ilgili bilgilendirilmeyen çocukların bir kısmın da, tepkisel davranışlar gelişebiliyor. Anestezi gereken durumlar da; iğne korkusu olan çocuklar, ağlama, bağırma, koltuktan kalkma ve yoğun kaygı yaşayabiliyorlar. Hatta, hekime, ailesine şiddet gösterebiliyorlar.
Bir diğer grupta ise, işlemler uzadıkça, ağızdaki salgının boğaza kaçması, boğulma ve nefes alamama gibi reaksiyonlara yol açabiliyor.
Aletlerin çıkardığı gürültü, bazı çocuklarda ciddi korkulara yol açabiliyor.
Bir kısmı dili, ağzı kesileceği, zarar göreceği korkusu yaşayabiliyor.
Yerinde duramayan hiperaktif çocuklar ya da çabuk sıkılan çocuklar işlemler sırasında çok sıkılıp süreci aksatabiliyorlar…
Bir diğer konu da, diş hekiminin, bilgilendirmeden, sevgi ve şefkatle, oyunla vs yaklaşmadan, çocuklara yetişkin gibi davranmalarının doğurduğu negatif sonuçlardır.
ANNE VE BABALAR DİŞİN ÖNEMİNİ EVDE ANLATMALI
Ailelere, çocuklarını diş hekimine götürmeden önce neler tavsiye ediyorsunuz?
Öncelikle dişlerin işlevi ve önemini anlatmalarını söylüyoruz.
Bu çerçeve de; nasıl bir diş, çene vs sorunu yaşanıyorsa bununla ilgili bir diş hekimine gidilmesi ve muayene olunması gerektiği anlatılmalıdır.
Gidilecek hekim, bu konu da uzman olmalıdır. Ailenin tanıdığı güvendiği bir hekim olmalıdır diyoruz. Önceden gidilip tanıştırılmalarını öneriyoruz. Çocuğun bu konu da sorunu varsa, hekimle önce aile konuşmalı ve ortak hareket edilmelidir. Çocuk asla zorlanmamalıdır. Varsa ciddi fobileri mutlaka psikolog- psikiyatrlardan yardım alınmalıdır.
DOKTORLARIN SEMPATİK OLMASI ÖNEMLİ
Doktor fobisine karşı ailelerin böyle bir korkuya sebep olmamaları hakkında ne tavsiye edersiniz?
Aileler, çocuklarını doktorla, iğneyle korkutmamalılar. Bu birçok çocukta ve sonra da yetişkin yaşamda iğne fobisine ve doktor –beyaz önlük fobisine yol açabiliyor. Sağlığın önemi her zaman vurgulanmalı ve sağlık çalışanlarına ve tıbbi işlemlere karşı sempati geliştirmeleri sağlanmalıdır.
ÇOCUĞUNUZU ASLA DOKTORLA İĞNEYLE KORKUTMAYIN
Vakalarınız arasında diş hekimi korkusunun çokça büyüdüğü ve sosyal hayatını etkileyecek seviyeye gelen danışanlarınız var mı? Bu durumda olup da kendini ifade edemeyenlere ne tavsiye edersiniz?
Özellikle PANİK ATAK hastalarımız da dişçi koltuğu fobisi olmazsa olmaz belirtilerdendir. O koltuk da; uzun süre ağzı açık ve sabit kalma en çok korktukları durumdur. Aynı durum kuaförler için de geçerlidir.
O anda panik atak yaşama korkuları yaşarlar. Bir kısmın da aletlerin çıkardığı gürültünün “beyinlerini deldiklerini” ifade ederler.. Çabuk sıkıldıkları için uzun süre koltuk da oturamazlar. Çok ağır panikliler tedavi olmamışlarsa, yıllarca dişleri çürüdüğü halde yaptırmazlar.
Bu durum sosyal yaşamlarını olumsuz etkiler, “insan içine” çıkma konusunda çekimser davranırlar.
Panik Atak tedavisi görenler rahatlıkla dişçi koltuğuna oturabiliyorlar.
Bunun dışın da önceden olumsuz “dişçi” deneyimi olanlar da yıllarca diş sorunlarıyla yaşayabiliyorlar.
Yine iğne fobisi olanlar da tedavilerini aksatabiliyorlar.
Ağız sağlığının bozulması sonucu; birçok tıbbi, psikolojik sosyal problemler ortaya çıkabiliyor.